Marktleiders zijn extremisten

Geen gebrek aan ambities
Wanneer je de jaarverslagen of websites van bedrijven leest, zal het je opvallen dat er geen gebrek is aan ambities. Kijk maar eens hoe vaak je de volgende zinnen tegenkomt: "Bedrijf X heeft een leidende positie...", "Bedrijf Y is marktleider in....".

Er zijn natuurlijk meer bedrijven met de ambitie om marktleider te zijn dan dat er daadwerkelijk marktleiders zijn. Het is immers gemakkelijker om jezelf uit te roepen tot marktleider dan het daadwerkelijk te zijn. Maar Responsieve Organisaties groeit van binnenuit, met zelfbewustzijn en zelfvertrouwen. Het is goed om een stevige ambitie te hebben, maar daarmee komt ook de vraag wat de ambitie van je organisatie in de praktijk betekent.

Het spel en de regels
Lang geleden, nadat ik een relatie had beëindigd, gaf een goede vriendin me als opbeurend gebaar een boek: 'Als liefde een spel is, dan zijn dit de regels'. De schrijfster, Chérie Carter-Scott, benaderde het onderwerp als een spel. In de veronderstelling dat het begrijpen en toepassen van de regels van het spel je kansen op blijvend succes in liefde en relaties zal vergroten. In de context van ondernemerschap is dit een interessant perspectief: als 'marktleiderschap' het spel is, wat zijn dan de regels? En ben je bereid te doen wat nodig is om je ambities waar te maken?

Genadeloos hard
Bedrijven die toonaangevend zijn in hun markt(segment) zijn er in vele soorten en maten. Er is een grote diversiteit mogelijk in de manier waarop marktleiderschap wordt vormgegeven - in termen van marktaandeel, kwaliteit, omzet, kostenleiderschap, service of innovatie. In dat opzicht is de eerste regel dat marktleiders hun eigen weg vinden en gaan. Op weg naar hun eigen, unieke, visie op de producten en diensten die ze leveren. Dat is het uitgangspunt voor uitzonderlijke resultaten die uiteindelijk leiden tot marktleiderschap. Maar dit vereist een kwaliteit die net zo belangrijk is: het vermogen om het te doen. Dat betekent genadeloos vasthouden aan die visie en de principes van kwaliteit. Tot het uiterste.

Extremisten
In onze eerdere blog 'De zegeningen van micromanagement' bespraken we al dat extreme aandacht voor details leidt tot extreme kwaliteit. Je zou kunnen zeggen dat marktleiders extremisten zijn. In de goede zin van het woord.

Djops is bijvoorbeeld een uitzendbureau met een eigen visie op kwaliteit: het bedrijf wil de beste zijn en streeft ernaar dat klanten en uitzendkrachten dit elke keer weer ervaren. Daarom wordt bijvoorbeeld elke uitzendkracht bij aanvang van een opdracht persoonlijk door een Djops-medewerker naar de klant gebracht. Om er zeker van te zijn dat alles in orde is voor een goede uitvoering van de werkzaamheden. Medewerkers worden er dan ook eindeloos op gewezen hoe belangrijk het is om de kwaliteitsbelofte altijd waar te maken ('binnen beginnen betekent buiten winnen' is het motto). Die extra aandacht kost veel moeite en energie. Elke dag opnieuw. Maar het leidt tot onderscheidende kwaliteit die wordt ervaren. Zoals een klant het verwoordde: "Uitzendkrachten klagen vaak over hun uitzendbureau, maar nooit over Djops".

Van Steve Jobs is bekend dat hij een extreme visie had op design: de binnenkant van een pc moet ook visueel goed ontworpen en overzichtelijk zijn. Maakt dat wat uit? Ja, want het "genadeloos" volgen van deze regel draagt bij aan de best mogelijke gebruikerservaring; zelfs als je je pc één keer moet openen, ziet het product er geweldig uit. En dat is volledig in lijn met de visie en missie van het bedrijf: de beste gebruikerservaring realiseren, door de beste service en fantastische producten te leveren.

Jumbo Supermarkten gaat heel ver als het gaat om klantenservice: bij de start van de supermarktketen onderzochten ze de belangrijkste redenen voor ontevredenheid onder supermarktklanten. Dat bleken er zeven te zijn. Wachttijden bij de kassa, bijvoorbeeld. Of een groot assortiment, maar net niet dat ene merk dat je lekker vindt. Jumbo draaide deze 'dissatisfiers' om en maakte er zeven 'klantzekerheden' van. Sommige daarvan zijn extreem vanuit het oogpunt van een traditionele retailer. Als een klant een product wil van een specifiek merk dat niet verkocht wordt, dan wordt het speciaal voor die persoon gekocht. En ben je nummer vier in de rij bij de kassa als niet alle kassa's open zijn? Dan krijg je je boodschappen gratis! Jumbo's extreme gedrag als het gaat om service en het overtreffen van klantverwachtingen draagt al jaren bij aan de snelle groei van de supermarkt.

Nieuwjaarsvoornemens
Het kost veel moeite om extreme ambities waar te maken - of je nu een uitzendbureau, computerfabrikant of supermarkt bent. Maar het levert altijd onderscheidend vermogen op dat zich uitbetaalt in marktpositie en groei.

Dit vereist meer dan die unieke visie of dat verreikende idee: de discipline en het vermogen om het ook echt te doen.

Met andere woorden, de belangrijkste regels van het spel 'Marktleiderschap' zijn vergelijkbaar met de jaarlijkse goede voornemens: je moet ze niet alleen hebben, maar vooral: uitvoeren. Elke dag.

Moving As One Logo

Responsiviteit is belangrijker dan het plan

Waar sta jij over vijf jaar?
Een vraag die veel ondernemers, carrièretijgers en topsporters zichzelf stellen is: "Waar wil ik over vijf jaar staan"? Deze vraag stellen helpt je om je toekomst te plannen en de nodige stappen te zetten om daar te komen. Of zo is de veronderstelling...

"Life got in the way"
Toch ken ik maar weinig ondernemers die op enig moment zijn aangekomen op de plek die ze vijf jaar eerder voor zichzelf in gedachten hadden. Er zijn altijd gebeurtenissen en ontwikkelingen die de richting en het resultaat beïnvloeden - zowel positief als negatief. Het leven kwam tussen hen en hun plannen.

Relatieve waarde
Natuurlijk heeft je organisatie een visie. Maar die visie is niet beperkt tot tijd. Het gaat over wat er verbeterd kan worden in uw markt, hoe producten en diensten op onderscheidende manieren in de markt gezet kunnen worden, de mogelijkheden van technologie, nieuwe waardeproposities. En bij die visie hoort een ambitie. Noem het een missie: marktleiderschap, meest innovatieve bedrijf, beste werkgever. Noem maar op. Het is goed om die ambitie "SMART"(Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) te maken. Dit is jouw potentieel! En mensen zullen er enthousiast over worden. Maar het antwoord op de vraag "Waar wil je dat de organisatie over vijf jaar staat" heeft relatieve waarde. Bijvoorbeeld als je een ambitieuze horecaondernemer bent die je restaurant in het voorjaar van 2020 wil openen. Of iemand die zijn online merk van consumentengoederen wil openen. In beide gevallen heeft het strategisch plan niet veel zin meer - voor de ene ondernemer zou de COVID 19-uitbraak een faillissement kunnen betekenen, de andere groeit sneller dan hij had verwacht. Hoe dan ook: voor beide ondernemers betekent het een antwoord vinden op de omstandigheden en gebeurtenissen nu. Met andere woorden: het gaat om responsief zijn. Ofwel door je businessmodel te veranderen - maaltijden aan huis bezorgen en de processen en logistiek daarvoor inrichten - ofwel door te investeren in het opschalen van je operatie en een oplossing te vinden voor het financieringsprobleem dat daardoor ontstaat.

De stip op de horizon versus nu...
Het ondernemersleven zit vol onverwachte gebeurtenissen en ontwikkelingen, kansen en bedreigingen. Maar wat is dan belangrijker? Zo goed mogelijk reageren op gebeurtenissen en ontwikkelingen? Of vasthouden aan die "stip op de horizon"? Het antwoord is natuurlijk de best mogelijke reactie op dit moment. Want daar hangt de toekomst van je bedrijf vanaf!

Zaken doen in het huidige moment
Geen enkel bedrijf kan zich iets anders veroorloven: als de realiteit je bedrijf "overkomt", is reactievermogen vereist. Omdat je zaken doet en beheert in het huidige moment. Door te reageren op en te anticiperen op verandering. Door te verbeteren en te innoveren. En dat brengt jou en je organisatie ergens. Heel vaak is dat niet op het vooraf bepaalde eindpunt. De reis blijkt belangrijker te zijn. En als je in staat bent om er op die manier naar te kijken en je organisatie mee te nemen, zal de reis ook een stuk leuker en avontuurlijker zijn. Vol onverwachte meevallers.

John Lennon zong ooit: "Het leven is wat er met je gebeurt terwijl je bezig bent andere plannen te maken." Dat geldt niet voor Responsieve Organisaties. Zij worden natuurlijk geïnspireerd door hun ambities en strategie. Maar die liggen niet vast. Zoals Daniël Ropers, voormalig Managing Director van Bol.com, het verwoordde: "Reageren op verandering is echt belangrijker dan een plan volgen!" ('De Responsieve Onderneming', door Rini van Solingen en Vikram Kapoor, Uitgeverij Boom, 2016).

Moving As One Logo

Monkey See. Monkey Do.

Psychologische veiligheid is iets dat mensen moeten ervaren.
Iedereen die kinderen heeft, zal het beamen: kinderen kopiëren wat jij doet. Omdat jouw gedrag als ouder voorbeeldig is. Dit is een natuurlijk principe. Het is sterker dan woorden: je kunt een kind uitleggen dat het zijn kamer moet opruimen. Maar als je er zelf altijd een puinhoop van maakt, wordt dat een referentie. Niet de woorden, maar de daden. In organisaties is het niet anders.

Psychologische veiligheid
Er is steeds meer aandacht voor psychologische veiligheid in organisaties. Een organisatie is psychologisch veilig als mensen zich er geaccepteerd en opgenomen voelen. Dit uit zich onder andere in medewerkers die open zijn over hun meningen en ideeën. En collega's die geneigd zijn fouten toe te geven - omdat de organisatie achter hen staat en hen helpt problemen op te lossen.

Deze aandacht is specifiek ontstaan na een onderzoek van Google naar de effectiviteit van teams. Enkele jaren geleden onderzochten zij 180 teams, met de vraag: hoe ontwikkel je het perfecte team? Psychologische veiligheid kwam naar voren als basisvoorwaarde voor goed functionerende teams: mensen moeten hun team en organisatie als "veilig" ervaren. Alleen dan zullen ze "risico's" nemen. Zoals hun mening geven. Of experimenteren. En - onvermijdelijk - fouten maken om te leren hoe dingen verbeterd kunnen worden. Dat is hoe teams en organisaties leren en groeien.

Meen je dat serieus?
Psychologische veiligheid is daarom een voorwaarde voor het ontwikkelen van Responsieve Organisaties. Hier ligt een belangrijke taak voor het management. Maar hoe doe je dat?

Hiervoor kijken werknemers eerst naar hun management: in hoeverre zijn ze serieus als het gaat om psychologische veiligheid? Zijn het alleen woorden of ook daden? Voorbeeldgedrag is hier van het grootste belang om te bevestigen dat de organisatie echt veilig is. Of juist niet.

Bovendien moeten managers hun machtspositie niet gebruiken om bepaald gedrag "af te dwingen". Want dat is het ultieme signaal voor werknemers dat de organisatie niet veilig is - en mensen zullen zich op de een of andere manier in hun schulp terugtrekken.

Ford
Het boek "Insight1" geeft een goed voorbeeld van deze dynamiek: in 2006 zat Ford Motor Company in een diepe crisis. Ford had in de 15 jaar daarvoor 25% marktaandeel verloren en dat jaar verloor het bedrijf 17 miljard dollar. De nieuwe CEO, Alan Mulally, trof een diepgewortelde angstcultuur aan waarin mensen hun carrière boven het belang van het bedrijf stelden. Onnodig te zeggen dat er veel weerstand was tegen verandering. Mulally wilde de cultuur van corporate veranderen, te beginnen bij zijn directieteam. Hij moedigde de leden aan om open te zijn over alles wat fout ging. Tot zijn verbazing bleven managers koppig positief rapporteren over hun activiteiten. Week na week. Ondanks de enorme verliezen leek er niets mis te gaan ....

1 Inzicht: De verrassende waarheid over hoe anderen ons zien, hoe wij onszelf zien en waarom de antwoorden belangrijker zijn dan we denken, Tasha Eurich, 2018

De reden hiervoor was de diepgewortelde angstcultuur, waarin fouten niet werden getolereerd. Onder de vorige CEO voelde niemand zich ooit veilig om problemen te melden. Totdat een manager er niet onderuit kwam om een groot probleem met een van de nieuwe modellen te melden, waardoor de productie tijdelijk moest worden stilgelegd. De persoon in kwestie had zich eigenlijk al mentaal voorbereid op zijn ontslag na de vergadering. Maar Mulally complimenteerde de manager met zijn openheid en vroeg de andere teamleden hoe ze konden helpen.

Dit maakte het team duidelijk dat het echt veilig was om de feiten onder ogen te zien, problemen te bespreken en ze samen op te lossen. Dit voorbeeldige gedrag bleek het "keerpunt" in de cultuur waar Mulally al maanden naar streefde. En dat droeg bij aan het herstel van Ford, dat midden in de economische crisis in 2009 weer winstgevend werd. Op dat moment was Ford overigens de enige van de drie grote autofabrikanten in de Verenigde Staten.

Grijp het moment met voorbeeldgedrag
Je kunt psychologische veiligheid natuurlijk opnemen in de waarden van je bedrijf. Je kunt erover communiceren en mensen vertellen hoe belangrijk het is. Maar het bestaat alleen als en wanneer het wordt ervaren door de organisatie. En vooral op momenten dat die veiligheid er toe doet. Bijvoorbeeld als er iets ernstig misgaat, als iemand met een ogenschijnlijk absurd idee komt of in een conflictsituatie. Op dat moment heb je als manager de kans om het moment te grijpen, met het gedrag dat je uitdraagt. Net als bij het opvoeden van kinderen moet psychologische veiligheid worden getoond.

Moving As One Logo

Inside-Out Marketing Podcast

Deze week had Theo Kroese het genoegen om met Matthew Powell van het marketingonderzoeksbureau B2B International te spreken over Marketing from the Inside-Out voor hun podcast 'Insights Inside'. 

Ons gesprek ging over het belang van cultuur en mensen bij het brengen van merkervaringen die gelijk zijn aan de merkbelofte. We bespraken onderwerpen als:

  • een merk en klantervaring tot leven brengen met een gemeenschappelijk doel
  • hoe B2B-bedrijven het kunnen toepassen, vooral op dit moment tijdens het thuiswerken
  • hoe ze valkuilen en uitdagingen kunnen overwinnen
  • wat dit allemaal betekent voor bedrijven in tijden van grote onzekerheid
  • en hoe het bedrijven kan helpen hun weg uit deze crisis te vinden

Luister naar de volledige podcast door op de afbeelding te klikken, of op de links naar Spotify en Apple Podcast hieronder.

Als je even tijd hebt om te luisteren, horen we graag je feedback en ideeën.

Spotify podcast link
Apple podcast link